Skip to main content

Het einde van de natiestaat

Puigdemont, Trump, Wilders, Le Pen, Francken… Namen die weinigen de afgelopen maanden onberoerd lieten. In tijden van steeds verregaandere globalisering en migratie grijpen velen terug op de natiestaat als hun houvast. Toch denk ik dat nationalisme geen oplossing kan bieden voor de problemen waar de wereld vandaag voor staat, integendeel. Het is tijd om het voorbijgestreefde ideaal van de natiestaat achter ons te laten en volop te bouwen aan grensoverstijgend burgerschap.
Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple (1830)
Bekend romantisch schilderij dat de Franse revolutie verheerlijkt
Even wat geschiedenis. De natiestaat is, aldus Wikipedia, een ‘staat die politieke eenheid verbindt met culturele eenheid.’ De natiestaat zoals we die vandaag kennen is een uitvinding van de 19de eeuw en is de opvolger van de kleurrijke verzameling van Rijken, Koninkrijken en Keizerrijken die onze geschiedenis zo lang tekende. De natiestaat wordt gekenmerkt door een sterk gecentraliseerd bestuur, een vast omlijnd grondgebied, en bovenal een duidelijk afgebakende cultuur. Deze culturele eenheid bestond vaak niet, en de prille natiestaten creëerden haar in de 19de eeuw door middel van een doelbewuste politiek van een eenheidstaal, eengemaakt onderwijs en nationale hymnes en mythen.
Fast forward 2017. De wereld lijkt in rep en roer. Nationalistische politici en migratiediscussies beheersen de voorpagina’s van het nieuws. In tegenstelling tot wat sommige zogenaamde linkse intellectuelen beweren, lijkt me dit zeer begrijpelijk. We leven in een steeds sneller veranderende wereld. De wereldwijde internationale export is de afgelopen 30 jaar vertienvoudigd. Immigratiecijfers in ons land zijn hoger dan ze ooit waren in onze moderne geschiedenis. Internationaal nieuws bereikt ons sneller dan ooit. En ga zo maar even door. Begrijpelijk dat mensen op zoek gaan naar een houvast, en voor velen is dat het oude verhaal van de welomlijnde, duidelijk afgebakende natiestaat.
Het model van de natiestaat, hoe mooi het ook lijkt Рen hoeveel vooruitgang het ons ook gebracht heeft op vlak van democratie, economie en onderwijs Рlijkt mij echter niet meer in staat om onze steeds complexer wordende samenleving te vatten. Het idee van ̩̩n staat met ̩̩n cultuur is eenvoudigweg niet meer houdbaar in de multipolaire wereld van vandaag. Het zou fijn zijn, en het zou de dingen eenvoudig maken, maar hieraan vastklampen is gewoon de realiteit negeren en de klok terug willen draaien naar een tijd die onherroepelijk voorbij is. Wie zich vandaag terugtrekt op zijn eigen lap grond, is gedoemd om roemloos in de geschiedenisboeken te verdwijnen. Internationale samenwerking is de enige manier om nog van betekenis te zijn. Als we vooruit willen met de wereld, moeten we Рletterlijk Рonze grenzen overstijgen.


Nationalistische bijeenkomst in de VS: schaduw van het verleden?
Daarom moeten we af van het voorbijgestreefde idee van de natiestaat (één land, één natie) en onze nationale mythes definitief naar de mand van de folklore verwijzen. Uiteraard moeten we respect hebben voor traditie, maar we kunnen in de wereld van vandaag enkel overleven als we onze vastgeroeste identiteit blijvend laten uitdagen en nadenken over wat het is om Europees of wereldburger te zijn. Onze internationale instituties zijn verre van perfect – historisch gezien staan ze eigenlijk nog in hun kinderschoenen – maar een weg terug is er niet. Mensenrechten, Navo, EU, VN… het zijn de fundamenten waarop we onze toekomst moeten bouwen. Iets anders beweren, is de klok terugdraaien naar de 19de eeuw.
Labels:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Humanity 2.0 - 10 Principles for a Compassionate Society

Great news! I co-authored a book, and it finally got published! It is called Humanity 2.0 - 10 Principles for a Compassionate Society . I wrote it together with Aviram, the founder of Sadhana Forest , the community in India where i lived for 7 years. In a nutshell, it is a book about the vision and values behind Sadhana Forest. It offers an in-depth discussion of the ideals of Aviram and his family, on which he built Sadhana Forest and which he has been putting into practice for over 20 years. So it is not a book about Sadhana Forest as such, but about how to create an inclusive and compassionate life and community, in terms of parenting, education, health, economics, community etc. Quite broad and ambitious! The book is based on Aviram's experience, combined with a lot of research.  What was my role in the birthing of this book? When i came to Sadhana Forest, i always felt so inspired to hear Aviram talk, and i wanted everyone to be able to receive his wisdom. I approached Av...
Post a Comment
Read more

What's the matter with foreign aid? (1) Development as colonialism

This is the first part of a three part critique of our aid and development model. This first part of this essay is a brief look into the historical context of our current development paradigm. (1) I grew up believing that something changed after WWII, there had been a global awakening, and the start of a period marked by international collaboration and respect for human rights, advanced by such historic achievements as the founding of the United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the independence of former colonies. Based on these new foundations, there would be a steady progress towards, peace, freedom and equality, thanks to a process called 'development'. I am a bit older now, and have worked for nearly 7 years in this field of development. My optimism has faded, and I am starting to fear it may have been a naive childhood illusion. Has anything really fundamentally changed? Development as we know it today started after the second World War. At the end of...
Post a Comment
Read more

What's the matter with foreign aid? (3) Towards collaborative aid

In the first part of the essay, we sketched the economical and political historic background of the current aid system. In the second part, we looked at things in the current NGO-based aid system that are not quite optimal. In the final part, I will start addressing solutions, based on my own experience. What does impactful, effective NGO work look like? We should focus on a paradigm of collaborative, community-based aid, rather than aid delivery. How to create good conditions for people? An impactful paradigm is grassroots and not top-down. Local people should be co-creators, who, with the support of aid agencies, move towards becoming more independent and self-sustaining. Aid oughtn't be ‘pushed’ on local people. The Listening Project talks about a ‘collaborative aid system’.(1) You could also call it a community-based approach, where you strengthen local communities by building strong ties with them and giving them the support that really need. You achieve this by taking your ...
Post a Comment
Read more